De overgang, wie kent h’m niet?

De eerste overgang die ik meemaakte in mijn leven was die vanuit de veilige, warme bescherming in mijn moeders buik naar het ziekenhuisbedje op de kinderafdeling. De tweede volgde al snel daarna, vanuit het ziekenhuis naar het ouderlijke huis. Zo’n anderhalf jaar later volgde de derde overgang van de provincie Zuid-Holland naar de polder in Flevoland, de vierde was die van de peuterspeelzaal naar de kleuterschool, de vijfde van de kleuterschool naar de basisschool en zo kan ik dus nog wel wat overgangetjes benoemen.

Hoeveel tel jij er als je het zo bekijkt? Aan welke overgang heb je de mooiste herinneringen en welke overgang ging juist gepaard met hobbels en strubbelingen?

Je zal deze blog vast zijn gaan lezen, omdat je bij dé overgang dacht aan: de periode waarin de vruchtbaarheid van een vrouw eindigt. En je bent deze blog vast gaan lezen omdat je vermoedens hebt dat het bij jou weleens zo kan zijn dat je je in de overgang bevindt. En je graag meer wilt lezen en leren over de fases, verschijnselen, klachten en oplossingen. Ik snap dat. Aan deze overgang bewaar ik namelijk zelf ook de meest intense en minder fijne herinneringen.

Waar ChatGPT met één zin klaar is, kunnen er boeken vol worden geschreven over de overgang. Best een zoektocht dus om een keuze te maken. Wat lees je wel, wat sla je over? Wat is waar en wat is complete onzin?

Vanuit mijn eigen ervaring heb ik de volgende (onderbouwde) feitjes en tips voor je:

• Neem je klachten serieus, los van het label

• Realiseer je dat de overgang niet één moment is, maar een periode van jaren, tussen de vijf en tien jaar, waarin je hormonen schommelen en geleidelijk aan afnemen

• Neem het heft in eigen handen, leg je niet neer bij deze fase in je leven als je er te veel last van hebt

• Maak gebruik van de flexibiliteit van je zenuwstelsel. Je komt de periode van de overgang dan beter door

• Leer hiervoor je lijf en je zenuwstelsel goed kennen, welke signalen geeft het af?

• De klachten die je hebt kosten energie en deze energie gaat dan ook op naar het herstel van de balans in je lijf

• Ga dus zuinig om met je beschikbare energie en doe op mindere dagen dan ook enkel het hoognodige en knal juist lekker door op een goede dag. Je kunt dan echt niet té veel doen

• Alles wat vroeger vanzelfsprekend(er) leek, kan nu onvoorspelbaar en intens zijn

• Achter deze veranderingen zitten hormonen die een centrale rol spelen in hoe je lijf en brein stress ervaren en verwerken

• Breng in kaart in hoeverre je last hebt van stress, op welke momenten ervaar je dit?

• De overgang loopt zelden voorspelbaar en gelijkmatig, de overgang is een grilllige periode

• Slecht slapen in de overgang is niet zomaar een losse klacht, maar een centraal punt waarop stress, hormonen en herstel samenkomen

• Een slechte nacht voel je niet alleen in vermoeidheid, maar ook in je stemming, je concentratie en je vermogen om stress aan te kunnen

• Je hormonen beïnvloeden elkaar continu

• Doordat je hormoonspiegels hierdoor schommelen, word je brein gevoeliger voor prikkels en signalen uit je omgeving

• De kwaliteit van je prikkelverwerking is tijdens de overgang veranderlijk. Het kan per dag anders zijn

• Op emotioneel vlak is de overgang vaak een achtbaan

Dit alles laat zien hoe nauw je fysiologie verbonden is met je dagelijkse functioneren. ChatGPT zegt: “fysiologie is het vakgebied binnen de biologie en geneeskunde dat onderzoekt hoe levende wezens normaal functioneren.”

De overgang is geen kwestie van één hormoon, maar van een complex samenspel van hormonen, fysiologie en stress. Daardoor kan hormoontherapie sommige klachten verlichten, terwijl andere gewoon blijven bestaan.

Ook je omgeving speelt een belangrijke rol in hoe jij de overgang ervaart.

Wanneer mensen om je heen begrip tonen voor de veranderingen die je doormaakt, voel je je gesteund en ontstaat er meer ruimte om flexibel te reageren. Als je in je omgeving juist stress, prestatiedruk of onbegrip ervaart, nemen je klachten toe. Het kan ertoe leiden dat je sneller terugvalt op belemmerende patronen, zoals jezelf wegcijferen, te veel hooi op je vork nemen of jezelf verdoven met eten of alcohol. Omgekeerd kan een begripvolle en warme sociale omgeving ervoor zorgen dat je praat over je ervaringen, grenzen stelt en zelfs kunt lachen om de chaos die de overgang soms met zich meebrengt.

Je hoeft dus niet alleen maar naar jezelf te kijken. Natuurlijk blijf je zelf verantwoordelijk om aan de slag te gaan met je klachten, maar vraag ook hulp of steun van je omgeving en probeer niet te streng voor jezelf te zijn als je motivatie daalt of wisselt.

Als het een dag niet lukt, is er nog geen man overboord, het is gewoon de overgang!

En aan welke overgang heb ik de mooiste herinneringen? Voor mij is dat het moment geweest waarop ik moeder werd. De periode van zwanger worden, zwanger zijn en een mini mensje op de wereld te zetten, maakte dat ik nóg bewuster werd van mijn geluk en zegeningen die ik op de dag van vandaag nog steeds kan tellen.